Elegancka diatryba Rousseau, przeciwko naukom’i sztukom (napisana w 1750 roku) nadała ton tej rebelii przeciw postępowi i w dziewiętnastym wieku pisarze jeden po drugim rozwijali własne formy protestu. Ruch na rzecz postępu był bardziej zjednoczony i bardziej masowy, chociaż bardziej powierzchowny intelektualnie — po prostu dlatego, że mógł pokazywać spektakularne wytwory technologii: maszynę parową, wielkie ilości żelaza i stali, precyzyjne narzędzia mechaniczne i instrumenty, udoskonalone narzędzia rolnicze, sukno dobrej jakości itd., a także wskazywać na rosnącą zamożność klasy średniej. Zegarki były wówczas wystarczająco tanie, by mogły wejść do powszechnego użytku, i niemal każdy pracował wedle wskazań zegara. Większość robotników nie wstawała o wschodzie słońca, przynajmniej nie w zimie, ale pracowali oni w nędznych warunkach w fabrykach lub w kopalniach, przez cały dzień nie widząc słońca.
