W przypadku, gdy pliku CONFIG.SYS nie ma, przyjmowane są standardowe wartości odpowiednich parametrów. Przy użyciu tego pliku można ustalać szereg parametrów, których nie można zdefiniować w inny sposób. Można regulować trzy zasadnicze rodzaje elementów:
- umieszczenie w pamięci programów obsługi niestandardowych urządzeń (np. myszy, plotera),
- przeznaczenie dodatkowego obszaru w pamięci na obsługę plików dyskowych dotyczy to liczby otwieranych plików oraz pamięci buforowej przeznaczonej na ich obsługę,
- ustalenie niektórych parametrów systemu w tym sposobu wyświetlania daty i godziny, liczby dysków obsługiwanych przez system itp. Istnieją też specjalne polecenia systemu używane tylko w tym pliku, których omówienie można znaleźć w wielu podręcznikach systemu DOS.
Polecenia umieszczane w pliku CONFIG.SYS mają specjalną składnię, różniącą się od składni zwykłych poleceń systemu DOS.
Należy podkreślić jedno istotne ograniczenie dotyczące korzystania z pliku CONFIG.SYS. Otóż wszystkie definiowane w nim parametry można zmienić tylko podczas wprowadzania systemu do pamięci. Stąd wynika następujący schemat postępowania w sytuacjach, gdy zachodzi potrzeba dokonania zmian:
- należy wprowadzić zmiany do pliku CONFIG.SYS, korzystając z dowolnego edytora tekstów (w kodzie ASCII bez elementów redagujących) i zapisać poprawioną wersję w katalogu podstawowym dysku systemowego,
- należy upewnić się, czy w pamięci operacyjnej nie ma informacji nie zapisanych na dysku stałym lub na dyskietce, które ulegną skasowaniu przy restartowaniu systemu,
- trzeba restartować system, przytrzymując naciśnięte klawisze Alt i Ctrl naciskając klawisz Del (na bocznej klawiaturze),
- czynność restartowania systemu można także wykonać naciskając klawisz Reset; zajmuje to jednak więcej czasu, gdyż wprowadzane są również informacje z pamięci ROM i wykonywane są testy urządzeń. Sama zmiana zawartości pliku konfiguracyjnego bez restartowania systemu nie daje żadnych efektów.
