Od tego czasu powstały ich dziesiątki. W FORTRANie .programista pisze rozkazy, które wyglądają jak algebra: przykładowo, C = A + B. W innych językach rozkaz może wyglądać jak zdanie logiki symbolicznej albo nawet jak proste zdanie angielskie. Każde polecenie FORTRANu wzywa procesor centralny do wykonania pewnej liczby elementarnych operacji, tak więc każde musi być przetworzone w stosowną liczbę rozkazów w języku maszynowym. To właśnie zadanie ma kompilator przyjmujący stwierdzenia FORTRANu za swe dane wyjściowe, rozkładający je na części składowe i tworzący polecenia maszynowe jako wynik. Tak jak tłumacz, kompilator słucha jednego języka, a mówi w innym. W odróżnieniu jednak od tłumacza, który w swym przekładzie wykorzystuje wiedzę o znaczeniach słów, a także o prawdopodobnych intencjach mówcy lub pisarza, kompilator nie wie nic o szerszym celu programu FORTRANu ani o intencjach programisty.
